Stratejik Yönetim

2.3.3. Stratejik Yönetim

2.3.3.1. Genel Açıklamalar

Gelişen ve büyük çaplı işletmeler yeni arayışlar içinde sürekli kendilerini yenileyecek bir yönetime ihtiyaç göstermektedirler. Günümüzde klasik yönetim kuramlarının yetersiz kalması işletmeleri yetersiz kalan kuramları geliştirmeye ve günümüz koşullarına uygun bir yönetim biçimi uygulamaya yöneltmiştir."Dünyadaki ekonomik konjonktürün ve teknolojik gelişmelerin etkisiyle yapısal değişim sonucu 1980'li yıllarda temeli işletme politikası ve uzun vadeli planlama olan stratejik yönetim süreci geliştirilmiştir"[1].

Stratejik yönetim yaklaşımı sistem yaklaşımı ve durumsallık yaklaşımının birlikte uygulanması sonucu ortaya çıkmıştır. Diğer bir ifade ile bu yaklaşımda hem sistem yaklaşımı ile konuyu inceler hem de bir durumsallık yaklaşımı hakimi olduğunu görebiliriz. Temelde stratejik yönetim işletmelerde bir devrim niteliğinde olan hızlı ve köklü değişimler yönetimde farklı bir anlayışın ortaya çıkmasına neden olmuştur. İşletmenin çevresinin sürekli değişmesi, çevredeki bağımlılığın ve belirsizliğin artması yönetimin bu değişmelerle başa çıkabilmesi stratejik yönetimi zorunlu kılmıştır.

Stratejik yönetim işletmenin hızla değişen iç ve dış koşullar karşısında başarılı olması ve varlığını sürdürebilmesi için;

-        Amaç-strateji ve kaynakların belirlenmesi ve bunlar arasında uyumun sağlanması,

-        Yönetime iç ve dış analizler yapma becerisini kazandırarak mevcut kaynaklar ile çevrede oluşan fırsatların elde edilmesi için en iyi bileşimi sağlayacak stratejilerin seçimi ve uygulama olanağını sağlar,

-        Sonuçların işletme açısından amaçlara uygunluğunun değerlendirilmesi gibi zaman ve kavram bakımından birbirini tamamlayan süreçtir.

Günümüze gelene kadar alışılmış yönetim biçimleri daha çok işletmenin iç çevresine yönelikti ve amaç işletmenin sahip olduğu kaynaklardan maksimum yararlanma diğer bir ifade ile verimliliği en üst düzeye çıkarmaktı. Çevrenin uzun süre aynı kalması ya da yavaş yavaş değişmesi bu biçim yönetimlerin başarılı olmasına olanak sağlamakta idi. "Günümüzde ise çevrenin devamlı olarak değişmesi ve değişikliklerin çok hızlı olması işletmeleri yönetim biçimlerini değiştirmeye yöneltmiştir"[2].

 

 

Şekil 13 İşletme Çevre Etkilenmesi

İşletmelerin başarılı olması ve varlıklarını sürdürebilmeleri çevredeki değişikliklerden yararlanma ve en az etkilenme, çevreye uyum sağlamak stratejik yönetimin konusudur.

2.3.3.2. Stratejik Yönetimin Tanımı

Stratejik yönetim kavramı üzerinde değişik tanımlar yapılmıştır. "Stratejik yönetim, örgütü bir bütün olarak çevresi ile uyumlu halde tutan sürekli ve kendini tekrarlayan bir süreçtir"[3]. Bu tanım sistem ve durumsallık yaklaşımını birlikte ele alan bir yaklaşım olduğunu ortaya koymaktadır.

İşletme yöneticileri günümüzde işletmelerini sosyo-ekonomik çevrenin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde yönetirler. Çevrenin belirsizliği ve geleceği belirleme oldukça zor bir faaliyettir. Gelecekle ilgili seçenekler ve alınacak kararların iyileştirilmesi ancak stratejik yönetim ile olasıdır. Bu açıdan işletmenin başarılı olması ve devamlılığının sağlanması yöneticileri işletmelerini bir bütün olarak görme ve bütünü meydana getiren departmanlar arasında gerekli uyumu gerçekleştirmeleri amaç, kaynak uyumunu sağlamalarına bağlıdır. "İşletmeyi bir bütün olarak görmeleri, bu bütünü meydana getiren bölümler arasında uyumu iyi yapmaları ve izleyecekleri yolları bilinçli seçmeleri gerekir"[4]4. İşletme ile çevresi arasında uyum sağlamak stratejik yönetimin en temel amacıdır. "Stratejik yönetim, tepe yönetim kademesinin uzun dönemde yönünü belirleyen ve organizasyonun performansını sağlayan stratejileri formüle eden, doğru uygulayan ve sürekli değerlendiren süreçtir"[5]. Bu tanım ise uzun dönemde işletmenin yönünün belirlenmesi ve sürekli değerlendirmeyi ön plana alan bir yönetim biçimi olduğunu ortaya koymaktadır. Bu tanımı destekleyen bir tanım ise; "Stratejik yönetim işletme ve çevresi arasındaki ilişkisini yönetirken, işletme misyonunu gözeten bir süreçtir"[6]. İşletmenin genel amaçları olarak tanımlanan misyonun ve hedeflerin uzun süre için belirlenmesi gerekir. Misyon ve hedeflere uygun stratejilerin belirlenmesi yönetimin başarısı için önemlidir. Misyonlar, hedefler ve stratejiler belirlendikten sonra stratejilerin uygulanması aşamasına geçilir. Uygulama aşamasında temel amaç, uygun kaynak tahsisi yapılarak amaçlara ulaşmaktır.

Stratejik yönetimi aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür.

-        Sürekli değişen çevreyi yakından izlemek,

-        Çevrede oluşan fırsat ve tehlikelerin neler olduğunu ortaya koymak,

-        İşletmenin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koymak,

-        Misyon ve amaçları belirlemek,

-        Alternatif stratejiler geliştirmek,

-        En uygun stratejiyi seçmek,

-        Uygun strateji ile amacı elde etmek için ayrıntılı planlar yapmak,

-        Seçilen uygun stratejinin uygulanabilmesi için uygun organizasyon yapısının kurulması ve işletilmesi

-        Elde edilen sonuçların değerlendirilmesi.

2.3.3.3. Stratejik Yönetimin Önemi ve Yararları

Çeşitli yazarlar tarafından önemi vurgulanmıştır. Bunlardan en önemlileri:

-        Stratejik yönetim, işletmenin gelecekteki tehlike ve fırsatlarının görülmesine yardımcı olur. "Strateji işletmenin geleceği ya da gelecekteki iş ile ilgilidir"[7]. Stratejik yönetim geniş bir bakış açısı sağlamaktadır. Yönetim hem bugüne hem de geleceğe önem verir.

-        "Stratejik yönetim, işletmenin geleceği için amaçları ve stratejileri açıkça hazırlar"[8]. Stratejik yönetim ile gelecekteki amaçların hangi stratejiler ile gerçekleştirileceğini bugünden tespit etmek olasıdır.

-        İşletmelerde stratejik yönetim sürecinin geliştirilmesi, işletmenin başarılı olma olasılığını yükseltir. Stratejik yönetim belirli bir düşünce biçimi, disiplin ve değişimlere ayak uydurabilecek birçok teknik öngörür. Yönetim tamamıyla geleceği tahmin etmeye, yanıt vermeye ve kendi geleceğini etkilemeye hazırlıklıdır. Gelecekteki değişimler ve değişim hızı ne olursa olsun işletme, bunları karşılayacak güçte olup bunlardan olumsuz etkilenmeyecektir.

-        "Yönetimin farklı kademelerinde bağlılık ilişkisini artırmakta, iyi kararlar almayı teşvik etmekte ve kararlara karşı direnci azaltmaktadır"[9]. Stratejik yönetim amaca yönelik bütün eylemleri harekete geçirir. Birlikte operasyonlarda karar vermeyi yönlendirmek üzere bir çatı oluşturur. Zorluklarla karşılaşılan dönemlerde, işletmeyi bir bütün halinde ilerleme yönünde motive eder.

-        "Stratejik yönetim uygulayan işletmelerde kaynaklar verimli ve etkin kullanılır"[10]. Stratejik yönetimi uygulamayan işletmeler genellikle büyük ölçüde işletmenin iç verimliliğine yönelirler. Sorun çıktığında da sorunların çözülmesine çalışırlar. Bu yaklaşım ile işletmeler sahip oldukları kaynakları ve becerileri ön plana alırlar ve bunların ne ölçüde verimli kullanıldığını araştırır. Stratejik yönetimi uygulayan işletmelerde ise ;sorunların çıkmadan önlenmesi için gerekli çalışmalar yapılır. Ayrıca işletmenin gerçekleştirmek istediği amaçlardan yola çıkılır ve bu amaçların gerçekleştirilmesi için ne gibi kaynaklara ihtiyaç duyulduğunu, bunlardan nasıl yararlanılacağını araştırır. Amaca göre kaynak belirlenir.

-        Stratejik yönetim analiz ve problem çözmede yaklaşımlar öngörür. Yöneticilere kantitatif ve analitik düşünme olanağı sağlar. Güçlükleri yenmek ve rekabetin etkisini yumuşatabilmek için en etkili yöntem arayışını içerir.

Özetle stratejik yönetim,hızla değişen bir çevrede karşılaşılabilecek olası sorunları ve işletmenin karşısına çıkabilecek fırsatları tahmin etmekte en etkili ve emin yoldur. Stratejik yönetimin en büyük faydası, geleceğe stratejik açıdan bakmaktır.

2.3.3.4. Stratejik Yönetimin Özellikleri

Stratejik yönetim, hem genel yönetimin özelliklerini hem de kendine has bazı esasları kapsar. "Stratejik yönetimi diğer yönetimlerden ayırt etmeye yarayan bazı özellikler şunlardır"[11]:

-        Stratejik yönetim, tepe yönetiminin bir fonksiyonudur. İşletmenin geleceğinin belirlenmesi, amaç ve kaynak uyumunun sağlanması tepe yönetiminin yerine getirmesi gereken bir fonksiyondur.

-        Stratejik yönetim, işletmenin geleceğine yönelik olup, işletmenin uzun vadedeki amaçları ile ilgilidir.

-        "Stratejik yönetim, işletmeyi açık sistem olarak görür"[12]. Durumsallık yaklaşımında görüldüğü üzere işletme çevresinden bilgi, enerji, hammadde ve malzeme alır, sonra bunları çevreye mal ve hizmet olarak verir.

-        Stratejik yönetim, işletmeyi bir sistem yaklaşımı anlayışı ile ele alır. Sistem yaklaşımı, amacı olan bir bütün ve bütünü meydana getiren parçalar (alt sistemler) arasındaki ilişkilerin incelenmesi olarak tanımlanır. Stratejik yönetim bir bütün olarak işletmeyle ilgilenmesi yanında onu meydana getiren parçalarla da ilgilenir.

-        Stratejik yönetim, işletmenin amaçlarıyla menfaatlerini bir bütünlük içersinde ele alır.

-        Stratejik yönetim, işletmenin bütün kademelerinin birlikte hareketine olanak sağlar.

-        Stratejik yönetim, işletmenin sahip olduğu kaynakların en etkili dağılımıyla ilgilidir. Amaç ne ise kaynaklar ona göre seçilir.

-        Karar verme ve sorun çözmede kullandığı bilgiler farklıdır.

2.3.3.5. Stratejik Yönetimin Temel Kavramları

Stratejik yönetimle birlikte bazı kavramlar da yöneticilikte kullanılmaya başlanmıştır. "Son yıllarda konu üzerinde önemle durulmasına rağmen, stratejik yönetimle ilgili kavramların tanımı üzerinde henüz genel bir fikir birliği yoktur"[13]. Çeşitli yazarların kullandığı stratejik yönetimle ilgili temel kavramlar aşağıdaki gibidir.

2.3.3.5.1. Vizyon

Bir örgüt vizyonu, " en basit şekliyle,tüm çalışanların paylaştığı örgütün geleceğine ait bir resim demektir"[14]. Stratejik yönetim, değişen çevreye gelecekte işletmenin ne şekilde uyum sağlayacağını belirleyen bir süreçtir. Bu yaklaşımla işletmenin başarılı olması değişen koşullar gelişmeler ve rakipler karşısında bir bütün olarak işletmenin bu günden gelecekteki görünümünün tasarlanması ve bunun işletme çalışanlarınca benimsenmesi vizyon olarak ifade edilir. Başarılı yöneticiler bu günden işletmelerinin gelecekte nasıl bir görüntüye sahip olacağını bilmek isterler. İşletmeye vizyon verecek olan tepe yönetim kademesidir.

"Vizyon, bir işletmenin değerlerini, içinde bulunduğu durumu, ulaşmak istediği hedefleri belirleyen ve çalışanları ortak bir amaç etrafında bütünleştirerek, işletmeyi arzulanan geleceğe doğru yönlendiren bir süreçtir"[15].

Tanımlarda ortak yönler vizyonun gelecekle ilgili olduğudur. Geleceği iyi tahmin etmek ve belirlemek, buna göre amaç ve stratejileri uygulamak geleceği yorumlamaya bağlıdır.

2.3.3.5.2. Misyon

En genel amaçdır. "Misyon işletmenin niçin var olduğunun ana hatlarıyla ifade edilmesidir"[16]. Diğer bir ifade ile misyon, bir işletmenin var olma nedenidir. Misyon ifadeleri, "kimler için, neden varlığını devam ettirmektir", sorusuna cevap vermekte, dolayısıyla işletmenin hangi endüstride ve hangi iş kolunda yer aldığına açıklık getirmektedir.

Bir işletmenin misyon ifadeleri[17],

-        İşletmenin ismi,

-        Sloganı,

-        Değerleri,

-        Kültürü,

-        İçsel ve sosyal faaliyetleri şeklinde sıralanabilir

Vizyon ile misyon arasındaki en önemli fark, vizyonun işletmenin gelecekte arzulanan pozisyonunu ettiği durumunu gösterir. Misyon ise, halen içinde bulunduğu konumu göstermesidir.

Amaç işletmenin hangi yönde gideceğini gösterir. "Amaçlar yönetime hangi yöne gideceğini gösteren, işletmenin ulaşmak ve gerçekleştirmek istediği sonuçlardır"[18]. İşletmeler toplum ihtiyaçları tarafından yaratılır, varlıklarını sürdürebilmeleri bu ihtiyaçlara cevap verebilmelerine ve toplumun desteğine bağlıdır. "Amaçlar ortadan kalktığı zaman onlara erişmek için bir araç rolünü oynayan işletmeler de kendiliğinden ortadan kalkar"[19]. Dolayısıyla amaç tespit etme,işletme faaliyetlerini ve hatta varoluşlarının nedenini oluşturur. Amaçlar ekonomik olabileceği gibi sosyal ve bireysel olabilir. İşletmeler amaçlarını gerçekleştirmek üzere kurulur. Amaçlarla literatürde karıştırılan diğer bir ifade ise hedefdir. "Hedefler işletmenin belirli bir takım faaliyetlerini gerçekleştirerek ulaşmak istedikleri durumlardır"[20]. Hedefler neyin, ne zaman ve ne miktarda yapılacağını göstermektedir. "İşletmenin amaçları ve hedefleri ile misyonu arasında yakın bir ilişki vardır. İşletmenin hedefleri amaçlardan, amaçlar ise misyonundan türetilir"[21]. Hedefler ölçülebilir amaçlardır. Amaçların, bazen soyut olarak ifade edilebilmelerine karşın hedefler kesinlikle sayısal ifade edilmelidirler.

2.3.3.5.3. Strateji

Strateji, Yunan dilinde general anlamına gelmekte olan strategia kelimesinden gelmekte olup, generalin askeri bilgi ve harp yönetme sanatını belirtmek için kullanılır. "Strateji kelimesi işletme ve yönetim alanında yirminci yüzyılın ikinci yarısında kullanılmaya başlanmıştır"[22]. Önceleri mikro ekonomik anlamda kullanılmış ve matematiksel olarak programlanabilen, en uygun seçimleri sağlayan bir araç olarak tanımlanmıştır.

Stratejinin çeşitli yazarlar tarafından yapılan tanımlarına bir göz atacak olursak değişik ifadeler olduğu görülecektir.

Chandler'e göre strateji; "İşletmenin uzun dönemli amaç ve hedeflerinin belirlenmesi, bu amaç ve hedeflere ulaşmak için gerekli kaynak tahsisi yapılarak kaynakların kullanımında kabul edilen yollardır"[23]. Günümüzde ise strateji kavramı, tepe yönetim kademesinin görevlerini kolaylaştırıcı ve açıklayıcı önemli bir yardımcı araç olarak geliştirilerek stratejik yönetim sürecinin temel konusunu oluşturmaktadır. Strateji işletme ile çevresi arasındaki ilişkinin analiz edilerek işletmenin yönünün ve buna yönelik davranış biçimlerinin belirlenmesi ve hedeflere ulaşabilmek için gerekli kaynakların sağlanmasıdır. İyi stratejiler başarı getirirken kötü stratejiler bir süre sonra işletmelerin yok olmalarına neden olmaktadır. "Strateji, işletmenin çevre ve rekabet koşulları içinde belirli amaçlarına erişmesinde benimsenmiş ana fikir veya kavramlar olarak tanımlanabilir"[24].

Yukarıdaki tanımlamalara benzer birçok tanım yapılabilir. Strateji ile ilgili bütün tanımlarda ortak olan konular;

-        İşletmenin misyon ve hedeflerinin başarılması için,

-        Kaynak kullanımını en uygun gerçekleştirecek alternatiflerin seçilmesi ve,

-        Geleceğe yönelik uzun dönemli esnek genel planlardır.

Strateji, tepe yönetim kademesinde geliştirilir ve bu kademe düzeyindeki kararlarla ilgilidir. Strateji süreklilik arz eden bir işlem niteliğinde olmasına karşın, karar zamanlaması, karşılaşılabilecek krizlere ve yeni oluşacak fikirlere bağlı olarak düzensizdir. Stratejide dinamizm söz konusudur. Strateji belirleme bilgi birikimini gerektirir. Çevrede oluşan problemlerin belirsizliğine karşın, seçilen ve uygulanan strateji açık bir biçimde izlenebilir. İşletmeler organik bir yapıya sahiptirler. Bu yüzden sürekli içi ve dış güçlerle uğraşmaktadırlar. Değişimlerin hızı ve boyutları akıl almaz düzeylere ulaşmaktadır. Bu durum tepe yönetimine sürekli baskı yapmaktadır. Tepe yönetim kademesindeki yöneticilerin olayları ve değişimleri iyi takip edip geleceği iyi belirlemeleri gerekir. Stratejik yönetim bilinmeyen gelecekte yöneticilere yardımcı olur ve onların karşılarına çıkabilecek olaylarla baş edebilme olanağını sağlar. Stratejik yönetimin bir elemanı olan stratejide amaç ve hedeflerin belirlenmesi ile ilgilidir. Stratejiler gelecekte karşılaşılabilecek tehlikeleri ve çıkabilecek fırsatları kapsamaktadır.

İşletmeler stratejilerini amaç ve hedeflerine uygun olarak seçmişlerse; bu stratejileri;

-        İşletmenin faaliyetlerinin boyutlarının belirlenmesini sağlanmakta,

-        Faaliyetlerini genişleterek büyürken izleyeceği yolları önermekte,

-        En iyi fırsatlara doğru yönlendirecek kararların oluşmasına olanak vermektedir.

2.3.3.5.4. Taktik

Yönetim literatüründe taktik konusunda fazla bilgi olmamasına rağmen taktik stratejik yönetim sürecinde fazla kullanılan bir kavramdır. Taktik işletmenin sahip olduğu kaynaklarını en etkili ve verimli kullanabilmesi, amaçlarıyla uyumlu olması için "değişen duruma uygun olarak alınan kısa dönemli kararlardır"[25]. Stratejik planlama uzun dönemi kapsar. Bu plandaki genel hareket tarzları strateji olarak ifade edilir. Karşılaşılan herhangi bir durum nedeniyle stratejinin alt stratejisi olan taktikler uygulamaya konur. Stratejiler uzun taktikler ise daha kısa vadeli uygulamalardır.

Strateji ile taktik arasındaki ilişki aşağıdaki gibi açıklanabilir[26].

-        Taktikler, stratejinin gerçekleşmesine olanak sağlayan yardımcı ayrıntılar ve formüllerdir.

-        Taktikler orta ve alt yönetim kademelerinde geliştirilip yürütülmesine karşın stratejiler üst yönetim kademesince belirlenir.

-        Stratejiler uzun dönemli, taktikler ise kısa dönemlidir.

-        Stratejilerde sonuçlar belirsiz taktiklerde ise sonuçları bellidir.

-        Stratejiler kapsamlı ve genel ifadelerdir. Taktikler ise büyük ölçüde ayrıntılardan oluşur.

2.3.3.5.5. Politika

"Politika, davranış ve faaliyetlerin yerine getirilmesinde yol gösteren genel davranış planıdır"[27]. Politikalar işletmenin hangi sınırlar içinde hareket edeceğini diğer bir ifade ile yapılacak işlerin çerçevesini ve kararların alınacağı çevreyi belirler. "Politikalar işletme içindeki grupların amaçlarını belirli faaliyet merkezlerinde toplamaya yardımcı olurlar"[28].

Politika yöneticilere karar vermelerinde yol gösterir. "Politikalar, işletme içinde yönetimin her kademesinde vardır. İşletmelerin politikalarını çeşitli kıstaslara göre sınıflandırmak mümkündür.

Oluş biçimine göre politikalar, orijinal politikalar, empoze edilmiş politikalar, temyiz edilmiş politikalar ve kollektif politikalar olmak üzere dört grupta toplanabilir. Herhangi bir kademenin serbest isteği veya iradesi doğrultusunda belirlenen politika o kademe için orijinal politika diye tanımlanır. "Bir organ başka bir organ veya organlar tarafından meydana getirilmiş bir politikayı uygulamak durumunda olduğunda bu politika bu organ için empoze edilmiş bir politikadır"[29]. Örneğin tepe yönetim kademesinin belirlediği bir politika tepe yönetim kademesi için orijinal politika olurken, orta yönetim ve alt yönetim kademesi için bu politika uygulamak durumunda oldukları için empoze edilmiş politika olarak kabul edilecektir. "Üst kademenin yorum ve kararı sonucunda oluşan ilke ve yöntemler temyiz edilmiş politika ismini taşır"[30]. Örneğin bazı politikaların uygulanmasında o politikaları uygulayacak kademe, uygulamada bazı konuların açıklanmasını veya uygulama biçimini bir üst kademeden isteyebilirler. İşte üst kademenin yorum ve uygulayış biçimi belirterek uygulanmasını istediği politikalar temyiz edilmiş politikalardır. Kollektif politikalar ise, "Birden fazla organın serbest isteğiyle bir araya gelip beraberce ve ortaklaşa belirledikleri politikalardır"[31]. Örneğim toplu sözleşmeler de işveren ve işçi sendikalarının bir araya gelerek çalışma koşullarını düzenlemeleri gibi. İşletme faaliyetlerine göre politikalar, üretim politikası,pazarlama politikası, personel politikası, finansman politikası, AR-GE politikası vb. şeklide sıralanabilir.

Politikaları kullananların yönetim kademesindeki yerlerine göre; temel politikalar tepe yönetim kademesince, genel politikalar orta yönetim kademsince, bölümlere ilişkin politikalar ise alt yönetim kademesince kullanılır.

İlgili oldukları yönetim fonksiyonlarına göre ise politikalar;

-        Planlama politikaları,

-        Örgütleme politikaları,

-        Yöneltme (emir-komuta) politikaları,

-        Yönetici yetiştirme politikaları,

-        Kontrol politikaları olarak ayrılır.

Politikalar işletmenin amaçlarına dayandırılmalı, açık, basit, kesin ve anlaşılır biçimde ifade edilmelidir. Politikalar kişisel amaç değil yönetimin yararlandığı araçlardır. Bu nedenle politikalar işletmeye dinamizm kazandırır, işbirliğini teşvik eder, koordinasyonu kolaylaştırır. "Yönetsel faaliyetlerin kalitesini belirlemede bir ölçek meydana getirebilirler[32].

 

 

 

Tablo 4 Stratejik yönetim ile fonksiyonel yönetimin karşılaştırılması

	Fonksiyonel Yönetim	Stratejik Yönetim
Odak noktası	Amaçlara bağlı hedeflerin gerçekleştirilmesi ve günlük problemlerin çözümü	Uzun dönemli yaşama ve gelişme problemleri ve yeni amaç ve stratejiler
Amaçları	Geçmiş tecrübelere dayalı bir düşünceyle uygun bir karlılık	Geleceğe yönelik karlılık ve büyüme
Sınırlamaları	Mevcut kaynaklar ve çevre	Muhtemel kaynaklar ve çevre
Sonuçları	Etkinlik Verimlilik ve Denge	Büyüme, gelişme ve süreklilik
Bilgi kaynağı	İşletme birimlerine ait işlem ve kayıtlar, mevcut şartlar	İşletme bölümler ve gelecekteki fırsat tahminleri
Veri yapısı	Çok sayıda olmayan bölüm verileri	Çok sayıda, değişik ve çok kaynaklı
Örgüt yapısı	Bürokratik, durgun	Yenilikçi ve esnek
Liderlik	Geleneksel, görev yönelimli	Değişmelerden etkilenir, açık
Problem	Acil kısa dönemli, somut, aşağı yukarı benzer nitelikte	Teşhir edilebilir, uzun dönemli, soyut, birbirinden farklı
Problem çözme	Tepki niteliğinde ve geçmiş tecrübelere dayanarak	Katılımcı, yeni çözüm yolları arayarak
Zaman, risk	Kısa vadeli, düşük risk	Uzun vadeli, yüksek risk

2.3.3.6. Stratejik Yönetim Süreci (Prosesi)

Stratejik yönetim süreci, işletmenin gelecek yönü ve performansı hakkında stratejik kararlar vermek ve bu kararları uygulamaya geçirmektir. Bu kararlar, işletmeyi mükemmel yapacak veya ayakta kalmasını sağlayacak veya işletmeyi sonlayacaktır. Stratejik kararlar veren kişiler stratejistlerdir. Stratejistlerin görevi, sürekli değişen bir çevrede, işletmenin kaynaklarının en iyi kullanımı için stratejik kararlar verebilmesidir. İşletmelerde kaynakların optimal kullanılması için stratejik yönetim modeli kurulması ve geliştirilmesi gerekir. Özellikle çok kompleks işletmeler, stratejik yönetim için stratejik işletme ünitesi bölünmektedir. İşletmelerde stratejik yönetim süreci, her bir işletme ünitesi için ayrı bir stratejik yönetim modeline dinamiklik kazandırarak sağlanır.

Stratejik yönetim modeli her stratejik işletme ünitesi için ayrı kurulmalı ve çalışmalar buna göre yapılmalıdır. Stratejik yönetim modeli temel iki safhadan oluşur:

1.      Stratejik planlama

2.      Stratejik uygulama

Stratejik Planlama Safhaları

1.      İşletmenin temel misyon ifadeleri ve stratejilerin belirlenmesi

2.      İşletmenin içsel ve dışsal temel çevre analizinin yapılması

3.      Uzun, orta ve kısa dönemli hedeflerin belirlenmesi

4.      Alternatif stratejilerin açıklanması

5.      Misyon ve hedeflere uygun strateji seçiminin yapılmasıdır.

Strateji Uygulama Safhası

1.      Stratejiye uygun örgütsel yapının geliştirilmesi

2.      Fonksiyonel stratejilerin belirlenmesi, yöneticilerin ve yönetilenlerin belirlenmesi, örgütsel liderlik ve motivasyon sisteminin belirlenmesi, kaynak kullanımı için taktikler, programlar ve bütçelerin yapılması

3.      Uygulama sonucunda stratejilerin değerlendirilmesi ve kontrol sisteminin geliştirilmesidir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

	S T R A T E J İ K   P L A N L A M A
	S T R A T E J İ K   UYGULAMA

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şekil 14 Stratejik Yönetim işleyişi

 

---

[1]               William F. Glueck, Lawrance Jauch, Business, Policy and Strategic Management, McGraw Hill Inc, New York 1986, s.2.

[2]              Zeyyat Hatipoğlu, Özet İşletme Politikası, İstanbul, 1999, s.27.

[3]              Can, a.g.e., s.47.

[4]              Sera Özbaşar, İşletme Politikası, Ufuk Matbaası, İstanbul, 1986, S.8.

[5]               Laslie W.Rue, Phylls G. Holland, Stratejik Management, McGraw Hill Inc, New York 1986, S.5.

[6]               Arthur Shaplin, Stratejik Management, McGraw Hill Inc, New York 1985, S.5.

[7]               Zeyyat Hatipoğlu, Temel Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayıncılık, İstanbul 1993, S.103.

[8]              Glueck ve Jauuch, a.g.e, S.22.

[9]              Rue ve Holland, a.g.e, s.8.

[10]             Donald H.Harvey, Business Policy and Strategic Management, Charles E. Merrill Publ. Company, Ohio 1982, S.20.

[11]             James A. Stoner, Management, Prentice – Hall Inc., New Jersey 1978, s.113.

[12]             Glueck and Jauch, a.g.e, s.14.

[13]             Ömer Dinç, Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Beşinci baskı, Beta Yayınları, İstanbul 1998, s.5.

[14]             Peter M.Senge, Beşinci Disiplin, Çev. Ayşegül İldeniz ve Ahmet Doğukan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1997, s.227.

[15]             Mina Özveren, Toplam Kalite Yönetimi Temel Kavramlar ve Uygulamalar, Alfa Basım Dağıtım, İstanbul 1997, s.58.

[16]             Rue ve Holland, a.g.e, s.10.

[17]             Rue ve Holland, a.g.e, s.229.

[18]             Hatipoğlu, a.g.e., s.70.

[19]             Erol Eren, İşletmelerde Stratejik Planlama, Fatih Yayınevi Matbaası, İstanbul 1979, s.80.

[20]             Eren, a.g.e, s.79.

[21]             Özveren, a.g.e, s.59.

[22]             Dinçer, a.g.e, s.15.

[23]             Alfred D.Chandler, Strategy and Structure, The Mıt Press, Cambridge, Massachuttes 1962, s.13.

[24]             Hasan Tekeli, Bütünleşik Pazarlamada Stratejik Planlama ve Denetim için bir Bileşik Sistem Tasarımı, Basılmamış Doçentlik tezi, İ.Ü. İşletme Fakültesi, İstanbul 1982, s.26.

[25]             Thomas Kempner, A Handbook of Management, Penguin Books, Third Edition, Middlesex 1980, s.402.

[26]             Michael H.Mescon, Micheal Albert, Franklin Khedovri, Management, Harper Row Publishing Inc., New York 1985, s.584.

[27]             Kemal Tosun, İşletme Yönetimi, İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayını No 87, İstanbul 1987, s.211.

[28]             Arthur Shaplin, Strategic Management, McGraw Hill Inc., New York 1985, s.24.

[29]             Kemal Tosun, Yönetim ve İşletme Politikası, İ.Ü.İşletme Fakültesi Yayını No:232, İstanbul 1990, s.27.

[30]             a.g.e, s.27.

[31]             a.g.e, s.27.

[32]             a.g.e, s.28.